Charakterystyka procesu kognicyjnego.
Charakterystyka procesu kognicyjnego.
Cognitio extra ordinem (rozpoznanie poza porządkiem)
Postępowanie nadzwyczajne, druga połowa III wieku, wyparło stopniowo postępowanie zwyczajne
Proces legisakcyjny
Proces formułkowy
Proces kognicyjny -> alternatywnie obok formułkowego w okresie pryncypatu
chronologicznie
1) sędzia był urzędnikiem państwowym reprezentującym cesarza; strony nie miały wpływu na jego wybór
2) nie było podziali na dwie fazy procesowe; postępowanie przebiegało w całości, od początki aż do wydania wyroku, przed właściwym dla danej sprawy sędzią – urzędnikiem cesarskim lub osobą przez niego delegowaną
3) pozew miał charakter urzędowy i pisemny, doręczał go urzędnik sądowy
4) umiejscowienie i skutki litis contestatio zmieniały się, akt tego dokonano na początku procesu, po przedstawieniu roszczenia przez powoda (narratio) i po przeciwstawnej wypowiedzi pozwanego (contradictio)
litis contestatio nie powodowała konsumpcji skargi powodowej
5) sędzia wydając wyrok nie był skrępowany treścią formułki procesowej. Ale za to był coraz bardziej związany określoną procedurą regulującą prowadzenie postępowania; wiązały go przepisy dotyczące oceny środków dowodowych
*sędzia rozstrzygał na podstawie dowodów też tych powołanych z urzędu
6) wyrok nie musiał opiewać na wartość pieniężną, mógł nakazywać wydanie rzeczy lub spełnienie świadczenia, które nie było wyrażone w pieniądzach
7) wyrok wydawany na piśmie
od wyroku sędziego-urzędnika strona mogła złożyć odwołanie (APPELLATIO) do sądu wyższej instancji
9) zmienił się tryb i charakter postępowania egzekucyjnego; straciło ono dotychczasowy charakter egzekucji prywatnej, której rozpoczęcie było uzależnione od dokonania nowego pozwu
formą dominującą stała się egzekucja syngularna, dokonywana na części majątku w drodze DISTRACTIO BONORUM
10) miejscem procesu stały się pomieszczenia zamknięte (BASILICAE) do których dostęp był ograniczony, strony wnosiły opłaty sądowe
Filed under: 1